مواد تشکیل دهنده گچ، از مصالح ساختمانی پودری است که استفاده از آن قدمت زیادی دارد و در حال حاضر نیز بخشی از کاربرد آن مربوط به سفیدکاری ساختمان می باشد. از گچ برای پوشاندن سقف ها، دیوارها و همچنین قالب بندی ترکیب های دکوراتیو استفاده می کنند. در ادامه این بحث از گچبری مهدوی به طور دقیق در مورد مواد تشکیل دهنده گچ، خود گچ، انواع آن و مزایای آن صحبت خواهیم کرد.
مواد تشکیل دهنده گچ زیردسته سنگ های کلسیم سولفات و کربناته رسوبی آبدار است که هم به شکل طبیعی و هم غیر طبیعی می توان آن را به دست آورد. برای حصول کردن گچ، سنگ آن را به وسیله دستگاه ها و یا ماشین آلات سنگ شکن از پوسته زمین استخراج می کنند. این نوع سنگ گچ استخراج شده بافتی کاملاً بلوری دارد و از لایه های بسیار ضخیمی تشکیل شده است.
برای از بین بردن تبلور سنگ های گچ، پس از استخراج کردن، آن را در کوره هایی با حرارت صدوهشتاد درجه سانتی گراد حرارت می دهند. این روند، آب موجود در سنگ را کاملاً تبخیر می کند و خیلی راحت تر می توانیم آن را به پودر گچ تبدیل کنیم. پس از تبخیر کردن آب، سنگ گچ را با استفاده از آسیاب های مخصوص به صورت پودر قابل استفاده در مصارف ساختمانی به دست می آورند. تفاوت ابزار گچی با پلی یورتان چیست؟
مواد تشکیل دهنده گچ و خود گچ، از نظر قدمت یکی از قدیمی ترین مواد به حساب می آیند. قدمت گچ به چیزی حدود صدوشصت تا دویست میلیون سال پیش بر می گردد؛ یعنی زمانی که دایناسورها منقرض شدند و با خشک شدن کامل دریاها، لایه های قدیمی سنگ گچ پدیدار شدند. در طی قرن های گذشته، نحوه استخراج نمودن مواد تشکیل دهنده گچ و سنگ گچ؛ و همچنین استفاده کردن از آن مرتباً تغییر کرده است.
براساس بسیاری از شواهد، چیزی حدود پنج هزار سال است که انسان ها از مواد تشکیل دهنده گچ استفاده می کنند. یکی از آثار بسیار معروفی که اولین نمونه های آن را به خوبی نشان می دهد، اهرام ثلاثه مصر می باشد که دیواره های آن ها از گچ پوشیده و پر شده است. در ایران هم قدمت استفاده مناسب از گچ، به دوره اشکانیان بر می گردد.
در اروپا، برای اولین بار پاریس در قرن هفدهم پایتخت گچ بود و دیوارهای چوبی خانه های آن جا با گچ پوشیده شده بود. بعد از آتش سوزی بسیار بزرگی که در سال ۱۶۶۶ در لندن رخ داد و قسمت خیلی بزرگی از آن نابود شد، پادشاه فرانسه، برای جلوگیری از وقوع دوباره همچین اتفاقی، دستور داد که دیوار تمامی خانه ها با گچ پوشانده شود.
تمامی پودر گچی که مواد تشکیل دهنده گچ در آن وجود دارد، و در صنایع های مختلف به کار می رود؛ از آسیاب کردن درست و دقیق سنگ گچ به دست آمده است. سنگ گچ به وفور و آسانی در تمام نقاط کره زمین یافت می شود، به نحوی که از نظر فراوانی در طبیعت در ردیف پنجم جای می گیرد. در کشور ایران نیز سنگ گچ به وفور پیدا می شود و منابع عظیمی از آن در اطراف تهران، سمنان، آذربایجان، جاجرود، مشهد و هرمزگان وجود دارد.
سنگ گچ را می توان با استفاده از روش های برش کاری، آتش کاری و یا … جدا نمود. این سنگ هایی که استخراج شده اند به وسیله سنگ شکن های چکشی بسیار قوی به قطعات کوچک تری در حدود چهل سانتی متر تبدیل می شوند. و بعد از آن کلوخه های به دست آمده را به وسیله قیف های کاملاً مخصوص به سمت سنگ شکن های فکی می برند تا در آن جا به قطعات ریزتر میلی متری تبدیل شوند.
این قطعات میلی متری را بعد از الک کردن، به وسیله نوارهای دقیق نقاله به سمت سیلوها هدایت می کنند تا در آن جا انبار شوند. اما دانه های بزرگتری که از الک رد نشده بودند را هم دوباره به سمت آسیاب فکی یا گلوله ای هدایت می کنند تا یک بار دیگر آن ها را خرد کنند و به اندازه مورد نظر در بیاورند.
برای تولید کردن پودر گچ از این سنگ ها، باید اول آن ها را در کوره هایی با دمای صدوهشتاد درجه سانتیگراد پخت تا آب آن ها به صورت کامل گرفته شود و بتوان به راحتی آن ها را آسیاب کرد. در نتیجه محصولی که در سیلوها انبار شده به کمک تسمه های نقاله به کوره منتقل می شوند و در آخر بعد از پخته شدن به وسیله آسیاب گلوله ای به پودر تبدیل می شوند.
این مدل از کوره ها، قدیمی ترین کوره گچ پزی در ایران محسوب می شوند، اما با این که که قدیمی ترین هستند هنوز هم در بعضی از شهرها مورد استفاده قرار می گیرند. کوره های چاهی شبیه به تنور نانوایی هستند و دمای آن ها اصلاً قابل تنظیم نیست. با چیدن منظم سنگ های گچ در این کوره ها، هرکدام به خاطر فاصله ای که از منبع آتش دارند، میزان متفاوتی از حرارت را دریافت می کنند و در آخر انواع گوناگونی از گچ به دست می آید. و نکته مهم این است که به خاطر یکسان نبودن حرارت در همه جای این کوره، محصول آن اصلاً محصول مرغوبی نیست.
رایج ترین مدل کوره های گچ پزی، کوره های گردهنده افقی هستند. این مدل کوره ها کاملاً شبیه به استوانه ای افقی هستند که شیبی چهار درجه دارند و به دور محور خود می چرخند. با چرخیدن مداوم کوره سنگ هایی که در حال پخت هستند به سمت جلو حرکت می کنند و از سر دیگر کوره بیرون می آیند. نکته و مزیت قابل توجه این است که حرارت کوره گردهنده افقی، قابل کنترل می باشد و محصول ما به محصولی یکنواخت تبدیل می شود.
اگر گچ به صورت فله ای در داخل کارگاه موجود باشد؛ باید حتماً بلافاصله مصرف گردد. به این دلیل که گچ میل ترکیبی بسیار بالایی با آب دارد و حتی رطوبت هوا را به سادگی به خود جذب می کند، و پس از مدتی آن گچ فاسد می شود. ولی گچ های پاکتی را اگر به شکل صحیح انبار کنند؛ به طریقی که دور از رطوبت هوا باشد، می توان حتی آن گچ را برای مدت زمان یک سال هم انبار نمود و بعد آن را مصرف نمود. اما برای انبارکردن گچ باید حتماً آن ها را روی تخته هایی قرار داد که حداقل از زمین ده سانتی متر فاصله داشته باشند، تا هوا از آن عبور کند. همچنین فاصله پاکت های گچ تا دیوار های انبار، باید حداقل حدود بیست سانتی متر باشد و نباید بیش از ده پاکت گچ را روی هم قرار داد.
برای بدست آوردن ملات گچ، حتماً باید بعد از تعیین نمودن و مخلوط کردن اجزا و مواد تشکیل دهنده گچ، به آن ها آب اضافه کنیم و دوباره ملات را با هم مخلوط کنیم، تا ملات کاملاً یکنواخت شود و مواد تشکیل دهنده گچ به ملات آن تبدیل شوند. برای این کار باید دانه های گچ و یا گچ و خاک را داخل آب بریزیم. بدین صورت که اول مقدار کمی از آب را در استامبولی می ریزیم؛ سپس دانه های گچ و یا گچ و خاک را که قبلاً به نسبت های دقیقی مخلوط شده، با دست درون آن می پاشیم تا تمام دانه ها به صورت کامل در مجاورت آب قرار بگیرند. اما مقدار آبی که یک کیلوگرم پودر گچ نیاز دارد تا ملات شود، از لحاظ تئوری دو دهم درصد لیتر است، یعنی تقریباً بیست درصد وزن گچ آب نیاز دارد.
برای جواب دادن به این سوال که گچ چه کاربردهایی دارد، پاسخ های بسیار متفاوتی می توان داد. به مواد تشکیل دهنده گچ که خود گچ را تشکیل می دهند و دارای خاصیت ها و کارایی های فراوان و قابل توجهی می باشد، کم لطفی شده است. در واقع بسیاری از مردم و افراد کارایی مواد تشکیل دهنده گچ و خود گچ و ژیپس را تنها به سفید کردن دیوارها و ساختمان سازی محدود کرده اند. در حالی که میزان کارایی و نقش آن در تولید مواد غذایی، مزارع کشاورزی و ساختن اکسسوری ها و لوازم تزئینی منزل جالب توجه است.
بیان این که گچ در زندگی روزمره و در برخی مواد غذایی خوراکی وجود دارد، برای خیلی از مردم و افراد امری شگفت آور است. گچ به خاطر ترکیب شیمیایی که دارد در صنایع غذایی و کشاورزی نیز از آن استفاده می شود. پودرهای ژیپس در واقع نوعی از کودهای تهویه کننده خاک به حساب می آیند که برای مزارع گندم بسیار مناسب می باشند. علاوه بر این موضوع، از گچ به عنوان بازدارنده تجمع دانه های غلات در کاشت و پرورش قارچ ها استفاده می شود.
شاید برای شما هم جالب باشد که گچ به عنوان ماده اولیه در تولید شامپوها و برخی کرم ها مورد استفاده قرار می گیرد. از این مسئله هم که بگذریم، گچ در تهیه تخته ها و باند شکسته بندی استخوانهای بدن، نقش بسیار موثری دارد. همچنین سنگ گچ از قدیم برای درمان و برطرف کردن آبسه، اگزما، عفونت پوست و سوختگی نیز کاربردهای فراوانی داشته است. اما برخی از محققان نقش مثبت و تاثیر گذار گچ، در کاهش آلاینده های مضر آب مثل آرسنیک و سرب را نیز اثبات کردهاند. هر روزه شاهد استفاده بیشتر و روزافزون تر از این محصول خاص در صنایع و موارد مختلف هستیم؛ که نشان دهنده کارایی بی پایان این محصول شگفت انگیز است.
مواد تشکیل دهنده گچ به شکل رسوبی و تحت فشار زیر لایه های خاک و سنگ ایجاد می شود؛ که این مواد تشکیل دهنده گچ علاوه بر سولفات، دارای ناخالصی و عناصر دیگری می باشد. سنگ ژیپس بنا به ساختار فیزیکی و شیمیایی، دارای انواع بسیار مختلفی است که از نظر سختی، رنگ و کاربرد نیز با یکدیگر بسیار متفاوت می باشند. در واقع سنگ های گچی که بیشتر مردم با آن سروکار دارند، تنها نوعی از سنگ های ژیپس استخراج شده از معدن ها هستند.
همان طور که از نام سنگ ژیپس خالص پیداست، فاقد هر گونه عناصر اضافی و ناخالصی است. این نوع سنگ به خاطر خلوص بسیار بالایی که دارد؛ کاملاً بدون رنگ و شفاف است. این سنگ شفاف، دارای قابلیت عبور نور می باشد و به همین منظور مورد توجه بسیاری قرار می گیرد. در واقع باید بگوییم که سنگ گچ خالص، دارای درصد بالایی کلسیم و سولفات است و جزء گونه های کمیاب به شمار می رود. با این اوصاف بیشتر سنگ ژیپس خالص استخراج شده، به کشورهای خارجی برای مصرف های متنوع صادر می شود.
مواد تشکیل دهنده گچ غیر بلوری از گونه های پرکاربرد و فراوان محسوب میشود که در معادن سرپوشیده و باز قابل استخراج است. این نوع سنگ همان طور که معلوم است دارای ساختاری کاملاً فشرده و غیر بلوری بوده و دارای ابعاد تقریبا بزرگی میباشد. این سنگ در بیشتر موارد به دلیل قرارگیری در معرض هوا و نور آفتاب، آب موجود در ساختارش را از دست می دهد و همین باعث می شود که خشک شود. سنگ ژیپس غیربلوری به خاطر خاصیت های فیزیکی و شیمیایی فراوان و قابل توجهی که دارد یک ماده اولیه و خیلی کاربردی در کارخانه های گچ به شمار میرود.
در این مبحث، در کنار توضیح و بررسی این که مواد تشکیل دهنده گچ چیست و چه کاربردهایی دارد، نحوه استخراج و تشکیل سنگ گچ که خود نوعی از مواد تشکیل دهنده گچ می باشد را به طور مختصر و خلاصه بیان کردیم. گروه گچبری مهدوی در همین راستا ارائه دهنده انواع خدمات گچبری، مخصوصاً برای شهر تهران می باشد.
این مجموعه با کادری توانمند مرجع مشاوره و آماده اجرای انواع گچبری با طرح های برجسته از کلاسیک و پرکار گرفته تا مدرن و جدید می باشد. برای عزیزانی که در شهر تهران زندگی می کنند، این مجموعه خدمات خاصی را ارائه می دهد؛ و سریع تر از زمان موعود نقش و طرح کاری شما را به اجرا در می آورد. شما می توانید برای ثبت انواع طرح مدنظر خود و یا مشاوره با کارشناسان و تیم تخصصی، به سایت گچبری این مجموعه به نشانیwww.gachbori-mahdavi.ir مراجعه کنید.